کورش افضلی
- مدیر پروژه تهیه طرح تفصیلی شهر بم - دکتری شهرسازی - رییس دانشکده هنر، معماری و شهرسازی دانشگاه شهید حاج قاسم سلیمانی
مقدمه
با توجه به شرایط طرح های توسعه شهری و رکودی که در تهیه طرح ها وجود دارد و رویه ی ثابتی که در چندین دهه اخیر به وجود آمده است، مهندسین مشاور آمودان وارد فرآیند مسئله محوری شده و در این چارچوب به آسیب شناسی طرح جامع پرداخته است. در ادامه به تهیه طرح تفصیلی و سند بازآفرینی شهری تمرکز نموده است. در سلسله نوشتارهایی چارچوب علمی توسعه شهر بم برگرفته از برآیند دیدگاه های بازیگران توسعه شهری بم، پرداخته شده است.
خلاصه پروژه طراحی پیاده راه امام شهر کهنوج
خیابان های پیاده، نقش میدان های شهری را بازی می کنند. به عبارتی صحنه های اجتماعی شهرها را می توان در این خیابانها مشاهده کرد. میدان های شهری جدید، حداکثر پذیرش گروه های اجتماعی را در حال حاضر دارند و یا با اندکی تغییرات می توانند داشته باشند. شهر کهنوج کرمان اصلی ترین دروازه اجتماعی ورودی با استان کرمان است. این شهر با موقعیت خاصی که در جنوب استان کرمان دارد، در چند دهه گذشته با شهرنشینی شتابان همراه شده است. تعدادی از خیابان های مرکزی شهر کهنوج دارای حداکثر تراکم فعالیت و با حداکثر شدت کاربری مواجه هستند. از جمله این خیابان ها می توان به خیابان امام خمینی این شهر اشاره کرد. این خیابان دارای طول کوتاه ، فعالیت های جاذب جمعیت زیاد، موقعیت مرکزی شهر است. با توجه به فرهنگ گوناگون این شهر و قلعه تاریخی شهر، طراحی خیابان پیاده (پیاده راه) بر اساس پذیرش حداکثر جمعیت جدید و ماندگاری استفاده کنندگان موجود، انجام شده است. این خیابان پیاده مرکز نمایش فرهنگ شهر کهنوج، مرکز اجتماعی و تظاهر رویدادهای فرهنگی در این شهر خواهد شد.
خلاصه پروژه طراحی هنرستان شبستری کرمان
مدرسه فضای آموختن است. آموزش دانش آموزان پدیده ای پیچیده است. دانش آموزانی که در دنیای جدید و تمدن جدید وارد فرآیند آموزش شده اند. آموزش در مدرسه هنرستان، دارای الزاماتی متفاوت از دبیرستان و یا مدرسه ای در سطوح دیگر است. در هنرستان دانش آموز وارد مهارت اندوزی می شود. در این نوع مدرسه ها ، فرآیند هایی دارای حیات می شوند که دانش آموز نوجوان جویای آموزش را با زندگی واقعی آشنا می سازد. در این چارچوب معماری مدرسه هنرستان شبستری، معماری فضاسازی شده است. معماری فضاهای جمعی ( کلاس ها، کارگاه ها، تجمعات موقتی، فضای حیاط مدرسه، فضای ارتباط فضای شهری، فضای عمومی مدرسه، فضای اجتماعی والدین در برها و ورودی های مدرسه و سایر، در طراحی مدرسه از مفاهیم اصلی فرآیند آفرینش مدرسه بوده است.
خلاصه پروژه شناسایی محدوده های بافت ناکارآمد شهر بم
شهر بم دارای مسئله های زیادی است. پس از زلزله به مدت حدود ده سال در حال برنامه بازسازی شهر در حال انجام بود که به یکباره تمامی جریانهای مالی ، حقوقی، مدیریتی و سایر این برنامه قطع شد. پایان دوران بازسازی شهر بم بوجود آمد. این در شرایطی بود که بسیاری از فضاها (کوچه های خاکی، اسکان خود ساخته و با کمک نهادهای رسمی، رها شدن حصار باغات تخریب شده به ویژه در قسمت شرقی شهر، عدم شکل گیری مدیریت شهری ویژه و سایر) نیاز به تداوم عملیات اجرایی و بازخوانی مدیریت شهری متناسب با دوران پس از بازسازی داشتند. در این چارچوب هرچند که تقریبا تمامی ساختمان های مسکونی بازسازی شدند. ولی سایر شاخص های توسعه از حد متوسط پائین تری از نسبت به شهر و یا استانداردهای توسعه کشور برخوردار شدند. در این چارچوب این مهندسین مشاور بر اساس شاخص های جامع اجتماعی، اقتصادی، محیطی ( طبیعی و انسان ساخت) ، شروع به شناسایی بافت ناکارآمد شهر بم نمود. با توجه به شدت عقب افتادگی ها ، دولت اندکی کمک و تسهیلات را به توانمندسازی (عمدتا شاخص های محیطی با محوریت آسفالت معابر) محلات شناسایی نموده است. این فرآیند می تواند بخشی از فرآیند توسعه شهر بم محسوب شود.
خلاصه پروژه طرح تفصیلی بازآفرینی محور شهر بم
شهر با مفهوم شهریت(تجمع گروه های اجتماعی شهروند) هر یک پیدا می کند. شهر با بازیگرهایی که در قالب قواعدی خود نشان می دهد، به شهر مدنی تبدیل می گردد. شهر با پیوستگی فرهنگی و ارائه دستاوردهای تمدنی در سرزمین رخ می نماید. شهر بم از جمله شهرهای ایرانی است که دارای ارزش ها و اصول پایدار است. این شهر به واسطه ابزارها و اهرم های هدایت و کنترل توسعه ارزش مدار، توانسته پیوستگی فرهنگی خود را در یک سری از نمادهای شهری اش ، حفظ نماید. نمادهای تمدنی شهر بم، ارگ باستانی، قنات ها، باغ ها، میراث نا ملموس و نهادهای اجتماعی در مقیاس های مختلف است. این شهر دارای اسناد هدایت و کنترل راهبردی متعددی است. در این اسناد احکام توسعه ای پیشرونده زیادی وجود دارد. در همین حال آسیب های زیادی به معماری بم وارد شده. گسست فرهنگ معماری بم به وجود آمده است. قنات های بم و مسیر حرکت آب قنات ها در بسیاری از مکان ها با آسیب هایی مواجه شده است. باغات دارای آسیب های رکود، تخریب و نیاز به جوان سازی شده اند. اسکان های خود یافته در شهر پدید آمده اند. بر روی حریم گسل ساخت و سازهایی به وجود آمده است. مدیریت شهری بم با شرایط یک مدیریت معمولی همچون سایر شهرهای کشور ، ساختارمند شده است. رکود گردشگری غلبه یافته است. و مسئله های دیگر. در این فضا طرح تفصیلی شهر بم با رویکرد بازآفرینی شهری در حال تهیه است. فرآیند تهیه طرح دارای چارچوبی بومی و متناسب با شرایط و ارزش های این شهر است. بازیگران اصلی تهیه طرح شناسایی شده و الگوهای مشارکت آنها نهادینه شده است. دستاوردهای فرآیند تهیه طرح در دوره های بعدی می آید.
کتاب های منتشر شده
نوشتن داستان شهرسازی در قالب کتاب می تواند نقش آموزنده گی داشته باشد. مدیریت مهندسین مشاور آمودان با نقش دوگانه علمی و حرفه ای دائما در صدر تجربه اندوزی و دانشجویی آخرین دستاوردهای علم-هنر شهرسازی و علوم وابسته است. کتاب هایی که نوشته است با رویکرد فوق شکل گرفته اند. کتاب هایی در حوزه برنامه ریزی شهری، طراحی شهری، مرمت و بازآفرینی شهری و شهرسازی، تدوین و چاپ کرده اند. که می تواند برای علاقه مندان ، مدیران و کارشناسان شهرسازی مفید باشد. یکی دیگر از فواید نوشتن کتاب های شهرسازی و معماری، ارائه دیدگاه و رویکرد مهندسین مشاور را در بر می گیرد. لذا رویکرد مهندسین مشاور آمودان، رویکردی خلاقانه و نو به محیط شهرهای ایران و استان کرمان است. رویکردی مسئله محور و راه حل محور را شامل می شود. امیدواریم در سالهای بعد داستان های زیادی از تجربه های شهرسازی مون بویژه در شهر زیبای بم را بیان کنیم. کتاب های زیادی و مقاله های متعددی را چاپ کنیم.
آماده سازی 73 هکتاری شهر بم
خیابان در شهر بم دارای اصالت است .خیابان اصیل در شهر بم با حضور آب ، درخت سایه دار ، فعالیت های تجاری و اجتماعی ، چشم اندازهای خاطره ساز خلق شده است .بازخوانی خیابان ها در ساختار محله ی جدید انجام شده است .در این محله خیابان هایی با داشتن زمینه کاشت درختان بومی و به ویژه مثمر ، مسیرهایی مناسب جهت قدم زدن و گفتگو تعریف گردیده است .خیابان ها دارای چشم انداز ابتدا و انتهایی هستند .این خیابان ها در مسیر خود به فضاهای شهری در مقیاس محله می رسند . در ساختار محله به مکان قرار گیری چاه های قنات ها توجه شده ، موقعیت چاه ها در ساختار محله اثرگذار شده و به عنوان فرصتی جهت سبزینگی و فضای عمومی تعریف شده اند .این وضعیت در شکل گیری خیابان هایی مختص شهر بم و محله جدید بم اهمیت یافته است .معماری خانه های مسکونی متناسب با سیاست های قانون جهش تولید مسکن و فرهنگ گروه اجتماعی هدف با بازخوانی معماری اصیل بم مواجه شده است .معماری درون گرا با حیاط مرکزی به زندگی اجتماعی در مقیاس مجتمع های مسکونی کمک کرده است . .
آماده سازی 58 هکتاری بندر لنگه
بازخوانی اصول و قواعد معماری و شهرسازی سنتی بندر لنگه و بکارگیری آنها در طراحی محله جدید ، شهرسازی و معماری متناسب با اقلیم سواحل خلیج فارس را شکل می دهد.علاوه بر این شهرسازی و معماری بازخوانی شده، بکارگیری اصول زیرساخت اجتماعی نیز آسایش و راحتی زندگی را در این محله فراهم می نماید.
طراحی محله رودان (به گستره 75 هکتار)
طراحی محله در سایت بکر و دست نخورده از نیروهای موجود در سایت و ورود قواعد و مفاهیمی به طرح اولیه و طراحی نهایی آن ، سرچشمه می گیرد.
طراحی محله سیریک هرمزگان (به گستره 16 هکتار)
ایجاد زمینه معماری و شهرسازی برای شهر ، با استفاده از نیروهای جاری در سایت و مفاهیم سرزمینی قابل انجام است.
طراحی محله بندر پل هرمزگان (به گستره 36 هکتار)
طراحی محله منطبق با قواعد و اصول پایدار و دارای میراث فرهنگی ، هنر طراحی شهری را به ظهور رسانده است
طراحی محله رودان هرمزگان (به گستره 7.5 هکتار)
استعدادها و موقعیت قرارگیری سایت ، درخواست های کارفرما ، و مفاهیم سرزمینی طراحی شهری ، زمینه مفهوم سازی را برای طراحی ، فراهم می کند.
طراحی محله بستک هرمزگان (به گستره 5 هکتار)
معماری شهرسازی پایدار و دارای میراث فرهنگی ، هرگونه مفهوم سازی و طراحی جدید را تحت تاثیر خود قرار میدهد.
